دندان اضافی
دندان اضافی (هایپردنت یا هایپردنتی) به پدیده ای گفته می‌شود که در حالت عادی نباید وجود داشته باشد. دندانهای شیری در حالت عادی ۲۰ عدد و دندانهای دائمی ۳۲ عدد است. به دندانهای اولیه که از زمان نوزادی شروع به رویش و بیرون زدن از لثه می‌کنند دندانهای شیری گفته می شود، این دندان ها از سن 6 الی 7 سالگی به تدریج شروع به افتادن می کنند و با دندانهای دائمی جایگزین می‌شوند. معمولاً تمامی دندانهای دائمی تا سن 21 سالگی رویش می کنند. زمانی که تعداد دندانهای شیری شما بیش از ۲۰ یا تعداد دندانهای دائمی بیش از ۳۲ عدد باشد، شما دارای دندان اضافی هستید.
در هر قسمتی از قوس دندانی ممکن است رویش دندان اضافی اتفاق بیفتد، اما اغلب به صورت دندان دائمی در موقعیت دندانهای جلویی کناری در فک بالا (ماگزیلاری) دیده می‌شود. به غیر از آن شایع‌ترین موارد دندان اضافی مرتبط با دندانهای آسیاب بزرگ فک بالا و پایین می‌باشد. گاهی اوقات دندان اضافی به صورت دندان های عقل نهفته اضافی رویش می‌کنند. به دندان های اضافی ای که در جلو در می آیند ماگزیلاری مزیودنس و به چهار دندان آسیاب بزرگ اضافی دیستودنس یا دیستومولر گفته می‌شود. به دندان اضافی شیری ای که اندکی پس از تولد دیده می‌شود نیز دندان ناتال یا زایشی نام دارد.
علائم وجود داشتن دندان اضافی:
- طولانی شدن مدت زمان رویش دندان دائمی:
در صورتی که فاصله بین افتادن دندان شیری و دندان دائمی بیش از 6 ماه طول بکشد، می توان به وجود دندان اضافی شک کرد، زیرا این دندان می تواند مانع از رویش دندان دائمی گردد.
- غیر طبیعی بودن ظاهر دندان:
غیر طبیعی بودن شکل و اندازه دندان دائمی رشد کرده در دهان کودک، می تواند نشان دهنده اضافی بودن آن باشد.
- وجود فاصله بین دندان های جلو:
یکی دیگر از علائم نشان دهنده وجود دندان اضافه، وجود فاصله زیاد بین دندان های جلوی کودک می باشد که می تواند نشان دهد که در کنار ریشه دندان های او، دندان اضافه روییده است.
دلایل بوجود آمدن دندان اضافی:
چندین شرایط رشد هستند که احتمال داشتن حداقل یک دندان اضافه را افزایش می دهند، از جمله شکاف کام و شکاف لب (لب شکری) یا سندورم گاردنر (عارضه ی فامیلی که در آن پولیپ های متعدد آدنوماتوز در روده ی بزرگ به همراه تعدادی استئوم در سر و فک پایین، کیستهای کراتینی در پوست، همچنین ضایعات بافت نرم بخصوص فیبروماتوزیس و اختلالات دندان از جمله دندان اضافه مشاهده می شود)، کلیدوکرانیال دیسپلازی (بیماری مادر زادی اختلال در تشکیل استخوان)، سندورم داون، سندورم اهلرز- دنلوس (شامل گروهی از اختلالات ارثی نادر و ناهمگون بافت همبند که موجب افزایش محدوده ی حرکات مفصل، شکنندگی و افزایش قابلیت ارتجاعی پوست می شود).
دندان اضافی چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
در حدود یک در صد تا چهار در صد از جمعیت اتفاق می‌افتد و نسبت آن در مردان به زنان دو به یک می‌باشد. غالب موارد دندان اضافی محدود به یک دندان می‌شود اما گاهی اوقات ممکن است چند ردیف دندان بیرون بزند.
-شناسایی دندان اضافی باید هر چه زودتر انجام شود چرا که دندان اضافی مشکلات زیبایی و عملکردی برای فرد ایجاد می‌نماید. –دندانهای اضافی در اصل مشکلات بالینی ایجاد می‌کنند که معمولاً درمان آنها در صورت امکان کشیدن دندان می‌باشد.
-ممکن است دندان اضافی مانعی بر سر راه بیرون زدن دندانهای مجاور ایجاد کند و باعث بهم ریختگی و شلوغی دندانها شود که در این صورت اگر درمان زود هنگام انجام نشود، باید در آینده با درمان ارتودنسی وضعیت اصلاح شود.
-همچنین عدم درمان به موقع دندان اضافی ممکن است منجر به ایجاد کیست یا تومور شود.
-دندانی اضافی ممکن است مانع بیرون زدن نرمال دندانهای دائمی شده یا حتی به آنها جوش بخورد. در چنین شرایطی دندانها ممکن است در معرض تجزیه و فروپاشی قرار بگیرند.
– باعث کج شدن دندانهای دیگر شده و در نتیجه جویدن غذا را مشکل می‌سازد.
روش درمان:
باقی ماندن دندان اضافی در کنار سایر دندان ها می تواند سلامت دهان و دندان را به خطر اندازد و عوارضی را به همراه داشته باشد، به همین دلیل توصیه می شود تا با استفاده از روش های زیر این عارضه درمان شود و از بروز عوارض مرتبط با آن پیشگیری نمود:
1-کشیدن دندان
کشیدن دندان اضافه به محل قرار گیری آن بستگی دارد. در صورتی که این دندان ها در قسمت جلوی دهان قرار داشته باشند و علاوه بر آن ها دندان های اصلی نیز موجود باشند، می توان دندان اضافه را کشید، اما در برخی موارد ممکن است دندان در بخش عقبی دهان رشد کرده باشد و در صورتی که فرد دندان اصلی خود را کشیده باشد و یا به هر دلیل دیگری از دست داده باشد، می توان دندان اضافی را جایگزین آن نمود. بنابراین کشیدن دندان اضافه به محل قرار گیری آن، سالم بودن و همچنین تعداد دندان های موجود در دهان بیمار بستگی دارد.
2-ارتودنسی
یکی از درمان هایی که برای برطرف کردن شلوغی دندان ها و قرار گرفتن آن ها در محل صحیح خود انجام می شود، استفاده از ارتودنسی می باشد. برای انجام ارتودنسی ابتدا تصاویر رادیوگرافی تهیه می شوند تا با استفاده از آن ها، موقعیت قرارگیری دندان ها و همچنین ریشه های دندانی نسبت به یکدیگر مشخص گردند. گاهی ممکن است بیمار دندان از دست رفته داشته باشد که در این صورت می توان دندان اضافی را با استفاده از ارتودنسی، جایگزین آن نمود. اما پیش از آن باید سالم بودن دندان و ریشه آن مورد بررسی قرار بگیرد.
