شناخت پوسیدگی دندان:
پوسیدگی دندان توسط باکتری های معمولی در دهان شما، شروع می شود. این باکتری ها از ذرات باقی مانده غذا در دهانتان تغذیه می کنند و باعث تولید اسیدهایی می شوند. تقریبا 20 دقیقه بعد از غذا خوردن شما، ترکیب شدن باکتری، باقی مانده غذا، اسید و آب دهان ماده ای که «پلاک» نامیده می شود را روی دندان هایتان به وجود می آورد. اگر این پلاک ها بلافاصله از بین نروند، پوسیدگی دندان شروع خواهد شد. به مرور زمان این پلاک ها تبدیل به ماده ای به نام «تارتار» می شوند که از بین بردن آن به مراتب سخت تر می باشد. در نهایت این پلاک ها و تاتارها منجر به بیماری های لثه خواهند شد.
علاوه بر بیماری های لثه، پلاک ها روی مینای محافظ دندان نیز اثر می گذارند که منجر به ایجاد حفره در دندان می شود. در ابتدا، حفره ها درد ندارند. ولی اگر مراقبتی صورت نگیرد حفره ها بزرگ شده و مشکلاتی را رقم خواهند زد. معمولا سطح جونده دندان های آسیاب و سطوح بین دندانی بیشتر در معرض پوسیدگی قرار دارند.
علائم پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان در ابتدا شاید علائم مشهودی از خود بروز ندهد و تنها با انجام چکاپ های دوره ای و تهیه ی گرافی های تشخیصی، از سوی دندانپزشک تشخیص داده شود.ولی با این حال، پیشرفت پوسیدگی منجر به بروز نشانه ها و علائم متفاوتی در حفره ی دهانی دندانی می شود. مشهودترین علائم پوسیدگی دندان عبارتند از:
-دندان درد یکی از اصلی ترین علائم پوسیدگی دندان محسوب می شود.
-حساس شدن دندان نسبت به مصرف مواد غذایی داغ و سرد
-درد گرفتن دندان هنگام جویدن غذا
-بوی بد دهان
-سوراخ یا حفره هایی که به مرور زمان ایجاد می شوند نشانه ی پوسیدگی دندان ها است.
-تغییر در رنگ دندان
علت پوسیدگی دندان ها چیست؟
-عدم رعایت نکات بهداشتی
-بی کیفیت بودن محصولات بهداشتی مورد استفاده
-خشک نگه داشتن حفره ی دهان و دندان
-مشکلات گوارشی
گاها برخی از بیماری های مربوط به مری و یا معده می توانند بر سلامت دهان و دندان فرد مبتلا، تاثیر بگذارند. رفلاکس معده باعث برگشت اسید معده به داخل حفره ی دهان و دندان می شود و از این رو می تواند بستر مناسبی برای تشکیل پوسیدگی های دندانی فراهم آورد.
انواع پوسیدگی دندان
به طور کلی 3 نوع پوسیدگی دندان وجود دارد:
پوسیدگی ریشه:
پوسیدگی ریشه هنگامی ایجاد می شود که حفره هایی روی سطح ریشه دندان ایجاد می شود. برای درمان پوسیدگی های ریشه، دندانپزشکان با از بین بردن هرگونه پوسیدگی دندان شروع می کنند و سپس حفره ایجاد شده را پر می کنند. اگر پوسیدگی به پالپ گسترش یافته باشد، معمولاً به درمان عصب کشی دندان نیاز است. از آنجایی که این قسمت از دندان مینای دندان محافظ زیادی ندارد ، پوسیدگی دندان می تواند نسبتاً سریع گسترش یابد.
پوسیدگی شیاری:
در این نوع خرابی، پوسیدگی در شیارهای باریک روی سطح گزنده دندان های آسیاب اتفاق می افتد. در صورت تشخیص زود هنگام، شیارهای دارای پوسیدگی را می‌توان با استفاده از برخی از انواع فلوراید درمان کرد. در صورت عمیق شدن حفره، دندانپزشک باید پوسیدگی را برداشته و دندان را پر کند یا احتمالاً کانال ریشه و تاج دندان را ترمیم کند.
حفره های سطح صاف:
در این نوع، پوسیدگی روی سطح صاف دندان اتفاق می افتد. از آنجا که رشد این نوع پوسیدگی ها کند است، حفره های سطح صاف به راحتی قابل درمان هستند. بسیاری از اوقات ، این خرابی ها با کمک درمان های فلوراید ، مانند ژل ، خمیر دندان ، لاک الکل یا آب غنی از فلوراید برطرف می شوند.
راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان ها:
1-استفاده اصولی از مسواک:
یکی از مهم‌ترین اصول پیشگیری از پوسیدگی دندان، مسواک زدن است. توصیه می‌شود که در شبانه روز دو بار مسواک زده شود. مسواک نرم، می‌تواند نه تنها بهتر دندان‌ها را تمیز کند که مانع از سایش دندان‌ها هم بشود. فقط مسواک زدن کافی نیست، نحوه صحیح مسواک زدن هم بسیار اهمیت دارد و بهتر است بدون هیچ فشار یا نیروی خاصی دندان‌ها را مسواک زد. زیرا اوربراشینگ یا زیاد مسواک زدن خود می‌تواند باعث تحلیل مینای دندان شده و با باز شدن عاج دندان به محیط دهان، احتمال ایجاد پوسیدگی را افزایش دهد.
2-استفاده اصولی از نخ دندان:
برای سلامتی دهان و دندان و پیشگیری از پوسیدگی دندان تنها مسواک زدن با خمیر دندان کافی نیست. ثابت شده که مسواک زدن تنها 60 تا 70 درصد سطح دندان‌ها و اطراف آن‌ها را تمیز می‌کند و 30 تا 40 درصد دیگر نیز تنها با نخ دندان کشیدن تمیز می‌شود. تمیز کردن این 30 تا 40 درصد بسیار مهم است. زیرا این بخش‌ها اغلب بین دندان‌ها قرار دارند که دسترسی مسواک به آن غیرممکن است. علاوه بر این، بیشترین میزان پوسیدگی دندان از این بخش‌ها آغاز شده و گسترش می‌یابد.
3-استفاده از فلوراید و دهانشویه ضد باکتری:
پوسیدگی دندان همیشه به دلیل بهداشت ضعیف دهان و دندان نیست. گاهی اوقات ممکن است برخی مشکلات، بیماری‌ها یا اختلالات خاص، دندان‌های ما را در معرض سایش قرار دهند. برای مثال ممکن است افزایش تعداد باکتری‌های مضر داخل دهان و یا بیماری‌هایی که منشاء آن‌ها باکتری‌ها هستند باعث پوسیدگی شوند. در این خصوص، لازم است که با پزشک خود صحبت کنید و در کنار آن از دهانشویه های حاوی مواد آنتی باکتریال نیز استفاده کنید.
4-استفاده از شیارپوش دندان (فیشور سیلانت):
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا، سیلانت را برای همه کودکان در سنین مدرسه توصیه می‌کند. این روش البته مشابه کودکان، برای بزرگسالان نیز توصیه شده است و فواید زیادی دارد. فیشور سیلانت‌ها در نقش یک پوشش عمل کرده و حفرات غیرطبیعی دندان‌ها را می‌پوشانند تا مانع از تجمع باکتری‌ها و شروع پوسیدگی شوند. سیلانت‌ها تا 10 سال می‌توانند دوام داشته باشند و یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان هستند.
5-کاهش استفاده از مواد قندی و افزایش مصرف فیبر
6-ترک استفاده از سیگار و دخانیات
7-معاینات منظم دندانپزشکی
8-رعایت رژیم و عادتهای غذایی مناسب
9-افزایش نوشیدن آب
10-جرم گیری دندان ها
11-آموزش اصول بهداشت دهان و دندان به کودکان
